Diş Hekimi Korkusu
Bazi kisiler için dishekimine gitmek çok çekindikleri hatta korktuklari bir durumdur. Bunun nedeni daha çok geçmiste (özellikle çocuklukta) yasanan kötü tecrübeler veya kötü izlenimlerdir.

Igne korkusu

Çogunlukla da bu endisenin temelinde igneye ve aciya karsi duyulan korku vardir.

Gelisen teknoloji hastalarin agri duymamasi için bir çok alternatif sunmaktadir. Bu nedenle günümüzde hastalar pek agri ile karsilasmamaktadir. Örnegin teknolojinin gelismesiyle dishekimliginde anestezi amaciyla kullanilan ignelerin uçlari bir milimetreden daha az çaplari olacak sekilde (0.35-0.40 mm) yapilmaktadir. Ignenin çapinin çok ince olmasi nedeniyle hasta çogu zaman igneyi hissetmemektedir. Fakat yinede endiselenen hastalar için igne yapilmadan önce sprey seklindeki yüzeysel anestezikler kullanilarak ignenin hiç hissedilmemesi saglanabilir.

Agrisiz bir tedavinin ilk sarti ; anestezidir. Bu nedenle igneden korkan kisiler gerçekte çok az hissedecekleri veya hiç hissetmeyecekleri bir islemden - yani anesteziden - kaçarak çok daha fazla hissedecekleri bir agriyi yasayabilirler.

Hem hastanin hem de dishekiminin psikolojik olarak kendilerini rahat hissedebilmeleri için anestezi yapilmali ve böylece agri stresi yasanmamalidir. Böylece tedavi daha kisa sürede ve daha basarili olur.

Çocuklarin dishekimine alistirilmalari için ; küçük yaslarda dishekimine " tanisma " amaciyla götürülmeleri tavsiye edilir, hatta bu tanismalar onlarin yas günleri özel günlerine denk getirilebilir veya çok sevdigi bir yere gitmeden önce eglence maksadiyla dishekimine götürülebilirler. Böylece ilk deneyiminde çocuk agrisiz ve korkusuz bir gün geçirir. Daha sonraki seanslarda ise mümkün oldugunca agrisiz müdahaleler yapilmalidir. Unutulmamalidir ki çocuklar sadece canlarinin yanip-yanmadigini bilir. Olaylari dogru bir sekilde yorumlayamazlar. Bu nedenle yapilacak tedavilerin zamana yayilarak yapilmasi , çocugun dishekimleri ile ilgili olumsuz izlenimler edinmemesini saglar. Bunun sonucunda dishekimi korkusunun gelistigi en önemli dönemler saglikli bir sekilde atlatilir.

Dishekimi Korkusunu (disci korkusu) pekistiren ; bazi filmler ve karikatürlerde hastalari ön yargili olmaya itmektedir. Genellikle mizah konusu olarak kullanilmasina karsin özellikle çocuklarda yanlis etkileri olabilmektedir. Bu nedenle bu tarzdaki film ve mizah anlayisindan kaçinilmalidir. Özellikle çocuklarin bu tür film ve dergilerden uzak tutulmasi gerekmektedir.

Disdoktoru korkusu (disci korkusu), psikolojik olarak dishekimine gitmekten korkma veya hoslanmama ile disçiye gitmeyi igrenç bulma gibi mantikdisi korkulari içerir. Bu korkular, disçi koltugunda geriye dogru yatirilma, ellerin veya diger dis aletlerinin agzin içine sokulmasi, (özellikle de disçilikte sikça kullanilan delici aletin), igne korkusu ve kullanilan aletlerin steril olmayacagi düsüncesiyle, HIV ve hepatit gibi bulasici çesitli hastalik ve mikroplarin kapilabilecegi korkularindan olusabilir. Aslinda bu korkular bir bakima kabul edilebilir korkulardir ve kisinin bu tür korkular içinde olmasinda kendine göre hakli nedenleri de bulunabilir. Ancak her seye ragmen, yasantimizda her zaman için disçiye gitme olasiligimizin bulundugu ve hoslanmadigimiz bu gibi durumlarla karsilasmak zorunda kalabilecegimiz gerçegi göz ardi edilmemeli ve hosumuza gitmese de günün birinde bu duruma katlanmak zorunda kalabilecegimiz unutulmamalidir.

Hepimizin bildigi ve bize önerildigi gibi saglikli bir gülüs için en az alti ayda bir olmak üzere bir dis hekimine giderek agzimizi ve dislerimizi kontrol ettirmemiz gerekmektedir. Agiz ve dis sagligimiz için oldugu kadar diger organlarimizin sagligi için de gerekli olan bu durum, bazilarimiz için büyük bir korku ve endiseye yol açmaktadir. Bu korku ve endise; degil dis hekimine gitmek bu düsüncenin akla getirilmesiyle dahi yasanabilmekte ve kiside panik hali yaratabilmektedir. Dis doktoruna gidildiginde yapilacak islemlerin zihinsel olarak deneyimlenmesi dahi bu kisiler için son derece korkutucu olabilmektedir. Bu kisiler ve disçi korkusu olan diger kisilerin büyük çogunlugu daha önce disçi koltugunda çesitli kazalar geçiren ya da olumsuz deneyimler yasayan kisilerdir. Bu nedenle ayni durumun yeniden yasanabilecegi endisesi, korkunun devamina neden olmakta ve kisilerin bu olaylari hatirlamasiyla da korku hali ortaya çikmaktadir.Yasanan bu aksilikler ve olumsuzluklarin yaninda tedavi sirasinda ve sonrasinda ortaya çikan agri ya da diger çesitli problemler disçi korkusunun kaynagini olusturabilecegi gibi hiçbir deneyim yasanmadan yalnizca baskalari tarafindan anlatilan disçi hikayeleri ve bu tür duyumlar ile de disçi korkusu gelistiren kisiler bulunmaktadir. Bu durum kisilerin dishekimine gitmelerini engellediginden ortaya çok daha ciddi dis sorunlari çikmakta ve giderek büyüyen sorunlar nedeniyle de disçiye gitmek zorunda kalan kisiler daha uzun süre ve daha çok sayida tedavi islemlerine maruz kalmaktadir. Bu islemlerin dis problemine bagli olarak uzamasi ve kisiye sikinti vermesi de dishekimi korkusunu pekistirmektedir.

Hasta bu korkusundan dishekimine önceden söz edebilir ve korkularinin kaynagi ile nedenleri konusunda doktoruyla konusabilirse çok çesitli nedenlerle ortaya çikabilen ve çok çesitli korkulari da içeren (igne korkusu, kan görme korkusu, agri duyma korkusu, hastalik ya da mikrop kapma korkusu vb.) dishekimi korkusunun üstesinden gelebilmek çogunlukla mümkün olabilmektedir. Aksi halde yasanan. korkular konusunda hastasi ya da hasta yakinlari tarafindan önceden bilgilendirilmeyen doktorun bu durumu kendiliginden anlamasi beklenemeyeceginden fobik hastaya bu anlamda yaklasiminda korkusu olmaya diger hastalara göre hiçbir farklilik olmayacak ve hasta korkusuyla bas etmede zorluklar yasayabilecektir. Üstelik bu korku hem paylasilmadigi hem de bu konuda doktordan yardim alinmadigi için giderek siddetlenebilecektir. Dis tedavisinden önce bu korkunun mutlaka yenilmesi ve paylasilmasi gerekmektedir.

Bazi durumlarda hastanin disçi korkusu tedavi sirasinda ortaya çikabilir ve dolayisiyla bu korku ancak tedavi basladiginda fark edilebilir. Bu geciken fark etmenin hastanin tedavisi konusunda çesitli alternatiflerin arastirilmasinda ve gelistirilmesinde de gecikmelere yol açabilecegi unutulmamalidir.

Hemen hemen tüm dis hekimleri disçi korkusu yasayan hastalarla çalismak durumunda kalmislar ya da kalacaklardir. Ayni sekilde siz ya da bir yakininiz bu korkuyu halen tasiyor olabilir ya da günün birinde bu korkuyla siz ya da bir yakininiz karsilasabilirsiniz. Böyle durumlarda atilmasi gereken ilk adim dis hekiminden randevu alinirken bu korkudan söz edilmesidir. Bu adim alinacak randevu saatinin en uygun bir zaman için ayarlanmasini saglayacak dolayisiyla randevu hem doktor hem de hasta için daha uygun bir hale getirilebilecektir. ikinci olarak yapilmasi gereken, hastanin korkulari konusunda hekimiyle açik bir sekilde konusmasidir. Hasta, dis hekiminden neden korkuyor ve bu konuda neler yapilabilir? Korku ve kaynaklari konusunda doktorla hastanin konusmasi ve bu anlamda alinacak önlemlerin yani sira yapilabilecek degisiklikler konusunda ortak kararlar alinmasi korkunun yenilmesinde önemli yararlar saglayacaktir. Ayrica unutulmamasi gereken. bir baska konu da disçi korkusu olan hastalarin daha önceden tanidiklari ve iyi bir iletisim kurduklari doktorlari tercih etmeleridir. Tanidik bir doktorla çalismak yabanci bir doktorla çalismaya göre daha rahatlatici ve gerilimi azalticidir.

Diger yandan, özel olarak disçi korkusu olan hastalarla çalisan dis hekimlerinin bulundugu da bilinmelidir. Bu alanda çalisan ve deneyimi olan dis hekimlerinin seçilmesi hasta açisindan kolayliklar saglayabilecegi gibi dis hekimi açisindan da kolaylik saglayacaktir. Bunun için önceden bir arastirma yapilabilir. Disçi korkusu çok sik yasanilan ve pek çok kisinin basina gelen bir durum oldugundan bu alanda çalisan kisilere ulasmak çok da zor olmayacaktir. Diger yandan bazi dis doktorlarinin disçi korkusu olan hastalarla çalismak istemedikleri de bilinen bir gerçektir. Bu nedenle randevu alinirken disçi korkusundan mutlaka söz edilmelidir. 
Disçi korkusunda göreceli olarak digerlerine göre sonuçlandirilmasi daha kolay olan bazi korkular vardir. Bu korkular belirlendikten sonra bazi önlemler alinabilir ve korku ortadan kaldirilabilir. Örnegin; dis hekimliginde kullanilan delici aletin çikardigi sesten rahatsizlik duyanlar için tedavi sirasinda walkman kullanilmasi önerilebilir. Bu yolla aletin çikardigi ses müzik sesiyle bastirilacagi için korku nedeni ortadan kaldirilmis olur.Pis kokular ve yabanci kokular nedeniyle olusan korkulari gidermede arama terapi uygulanabilir.Diger yandan Dishekimi ya da asistaninin hastaya yumusak bir biçimde temasi, sicak ve içten tavrinin yani sira sakinlestirici konusmalari. da duyulan gerginligi gidermede yardimci olabilecegi gibi duyulacak agriyi hafifletmede de yardimci olabilir. Bazi durumlarda ise meditasyon denenebilir.

Yine çok heyecanli kisiler için çesitli relaksasyon yöntemleri kullanilabilir ve hastaya gevseme eksersizleri ögretilebilir.

Dis doktoru tarafindan hastaya tedavi sirasinda yapilacak olan islemler.adim adim anlatilabilir ve agri duyuldugunda hastanin elini kaldirilarak haber verilmesi istenebilir. Böylece hastaya islemin agri duyuldugu anda kesilebilecegi garantisi verilerek korku azaltilabilir.

Bazi insanlarin ise daha ciddi korkulari olabilir. Bu durumlarda oral veya damardan sakinlestiriciler verilmesi gerekebilecegi gibi bazen genel anestezi dahi gerekli olabilir. Ayrica psikoterapinin yaninda hipnoz kullanilarak bu korkularin yenilmesinde yardimci olunabilir. Bunun için dis hekimi ile diger bazi alanlardaki doktorlarin ve psikologun isbirligi yapmalari gerekmektedir.

Burada önemli olan, öncelikle hangi teknigin hasta için uygun olduguna karar verilmesi ve o teknigin uygulamaya konulmasidir. Hasta dis tedavi koltuguna oturduktan sonra bu konuda yasanacak kararsizliklar hastanin ya da hekimin tedaviden vazgeçmesine yol açabilir ve hastaya gitmesi için izin verildiginde de disten kaynaklanan sorunlar daha da artabilecegi gibi hasta daha siklikla dis hekimine gitmek zorunda kalabilir. Bu durumda hasta çok daha çesitli islemlerden geçmek durumunda kalabilir. Bu nedenle disçi korkusu ya da dishekimine gitme korkusu mutlaka yenilmelidir.
Elit Diş Kliniği Kahramanmaraş           Copyright © 2024